مدیریت رنگ در چاپ

مدیریت رنگ چیست ؟

مدیریت رنگ دانشی است که به ما این توانایی را می‌دهد که وقتی یک رنگ یا تصویر از دستگاهی به دستگاه دیگر منتقل می‌شود رنگها به چه رنگی در‌می آیند .

در واقع مدیریت رنگ توانایی پیش بینی رنگها را به ما می‌دهد .

هدف مدیریت رنگ قابل پیش‌بینی کردن رنگ‌ها در حین فرآیند تولید است. تولید با مشتری طرف است و مشتری بهترین خروجی را می‌خواهد . 

مشتری از شما توقع دارد که قبل تولید به اون نشان دهید که نتیجه نهایی تولید چه چیزی خواهد بود. بنابراین عکاسان ، طراحان و چاپخانه‌ها قبل از تولید نهایی که هزینه زیادی دارد ، سعی می‌کنند از مشتری تاییدیه سفارش را بگیرند . 

برای همین تولید کنندگان باید بتوانند قبل تولید نتیجه را برای خودشان و مشتری مشخص کنند برای این کار معمولا از پروف یا پرینت نزدیک به تولید نهایی استفاده می‌کنند .

مدیریت رنگ مانند ترجمه یک زبان است و کار بسیار ساده ای است، زیرا از یک زبان جهانی که در حقیقت همان فضای ارتباطی پروفایل است استفاده  می نماید. اگر هر وسیله ای را آن چنان در نظر بگیریم که به زبان های گوناگون تکلم  مینماید، خواهیم دید مدیریت رنگ کار بسیار ساده ای است که باید هر زبان را به زبان جهانی که در اینجا رنگ مورد استفاده در چاپ است ترجمه کنیم تا در سیستم چاپی قابل فهم باشد .

زبان مورد استفاده در سیستم چاپی فضای رنگی CMYK استکه باید تمام رنگ های دیگر که در هر وسیله ای مورد استفاده قرار  میگیرند به CMYK تبدیل شود.  سیستم مدیریت رنگ برای  دستگاههای ورودی از پروفایل جهت ترجمه اطلاعات رنگ آن هم در مرحله اول به زبان جهانی و سپس به زبان دیگر برای  دستگاههای خروجی استفاده  می نماید. این روزها نیاز به مدیریت رنگها و بهبود کیفیت آنها بیش از پیش احساس می شود چرا که خیلی ها دوربین دیجیتال دارند و عکسهای خود را با نرم افزارهای حرفه ای ویرایش کرده و با پرینتر های جوهر افشان خوب چاپ می کنند.

چرا به مدیریت رنگ نیاز داریم؟

قدرت تشخیص رنگ چشم انسان بسیار خوب است و میتواند محدوده وسیعی از رنگها را ببینداما دستگاههای ساخت بشر در این زمینه محدودیت دارند عموما هیچ سیستم نمایشی یا چاپی قادر به تولید یک طیف رنگی حتی نزدیک به دید انسان نیز نیست .

از سوی دیگر دستگاههای مختلف از لحاظ تولید یا دریافت محدوده های رنگی با یکدیگر اختلاف دارند مثلا یک پرینتر جوهر افشان خوب قادر به نمایش رنگهای سبز بیشتری نسبت به یک مانیتور می باشد . مانیتور های  CRT  نسبت به LCD  ها محدوده رنگی وسیعتری دارند. اسکنرهای مختلف و دوربینهای دیجیتال نیز محدوده های رنگی مختص به خود را دارند.

هنگامی که بخواهیم تصاویر را بین این دستگاهها جابجا کنیم ، تازه با مشکلات روبرو می شویم عکسی را با دوربین دیجیتال گرفته ایم و سپس آنرا در مانیتوری که قادر به نمایش تمام طیف رنگی نیست ویرایش کرده ایم، سپس آنرا با پرینتری چاپ کرده ایم که رنگهای سبز بیشتری نسبت به مانیتور دارد اما نسبت به رنگهای دوربین محدود تر است خب حالا که این دستگاهها با زبانهای رنگی مختلفی با یکدیگر صحبت می کنند ، چگونه انتظار داریم نتیجه کار برای ما رضایت بخش باشد؟
مدیریت رنگ برای همه افرادی که با تصاویر دیجیتال سر و کار دارند، لازم است .

سيستم های مديريت رنگ بايد دو وظيفه عمده را به انجام رسانند :

  

• توانایی رنگی دستگاه مورد نظر چه اندازه بالا یا پایین است، یا اینکه با آن دستگاه چه رنگهایی را می توان تولید کرد.
• آنها بايد آن رنگ ها را از دستگاهی به دستگاه ديگر ثابت نگه دارند.

در اکثر سفارشات نمونه ای که قبلا با ماشین چاپ دیگری چاپ شده باشد وجود دارد، برای ثابت نگه داشتن اختلاف توانایی رنگی ماشین های مختلف حتی در یک مجموعه نیاز به استفاده از کنترل فرآیند و مدیریت رنگ داریم.

مزایای استفاده از مدیریت رنگ چیست ؟ 

بازگشت سرمایه سریع با آموزش و یکپارچگی گردش کار در چاپخانه

کاهش ضایعات (کاغذ، مرکب، زمان) در تولید و چاپ

حداکثر کیفیت خروجی در کوتاه ترین زمان ممکن

پیش بینی رنگ خروجی با اعتماد به نفس قبل از چاپ سفارشی

شبیه سازی رنگ های پنتون و رنگ های ساختگی

شبیه سازی ویژگی های رنگی دستگاه در دستگاه های دیگر به طور قابل اعتماد

رسیدن به یکپارچگی رنگ روز به روز و در هر چاپ

حفظ دقت رنگ برای افزایش حاشیه سود

مزیت رقابتی از طریق اجرای استانداردهای صنعتی تعیین شده برای کنترل رنگ، که منجر به افزایش رضایت مشتری می گردد

کنترل رنگ انحصاری

سادگی تطبیق رنگ؛ با هر برنامه ای که کار می کنید

رنگ سنجي و مديريت رنگ؛ سنجش رنگ ، هسته مركزی مديريت رنگ است، زيرا به ما امكان می دهد به شكلی روشن رنگ را آن گونه كه توسط انسان ديده می شود تعريف كنيم .

ما نمی توانيم واقعاً رنگ را اندازه گيری كنيم، تنها نور را اندازه گيری مي كنيم .      

نور سنجی طیفی عبارت است از علم اندازه گيری بازتابش طيفی، يعنی نسبت بين شدت هر طول موج نور تابانده شده به يك سطح و نوری با همان طول موج كه به ردياب دستگاه بازتابانده می شود .

RGBو CMYKدر مدیریت رنگ چقدر اهمیت دارند ؟

تاکنون درباره تئوری نحوه عملکرد مدیریت رنگ صحبت کردیم اما نکته بسیار مهم دیگری وجود دارد که در واقع اجرای عملی آن است. زمانی که موضوع بر سر رنگ است طراحان از دو نوع رنگ آرجی بی و سی ام وای کی  صحبت  میکنند .

رنگ های RGB   : رنگهای اصلی و افزودنی به شمار  می آیند اگر آنها را با یکدیگر ترکیب کنیم رنگ سفید به دست  می آید. این امر در صورتی امکان پذیر است که با نور دستگاه هایی چون دوربین و مانیتور کار  میکنیم به محض آن که سعی شود آنها را چاپ کنیم یک روند کاهشی شکل  میگیرد و  مانند چاپ CMYK،  نتیجه حاصله رنگ سیاه خواهد بود.

مدل رنگی که بر اساس نور و با سه رنگ اصلی قرمز و سبز و آبی کار میکند که به آن RGB می‌گویند که مخفف سه رنگ Red ، Green ، Blue   هستند.

به این مدل رنگی ، مدل رنگ افزایشی یا Additive نیز می‌گویند ، چون وقتی این سه رنگ بر روی یک نقطه تابیده می‌شوند رنگها افزایش پیدا می‌کنند و رنگ سفید را می‌سازند .

رنگ کاهشی CMYK  : به هنگام کار با این نوع  رنگها از ترکیب آنها رنگی تیره تر حاصل می شود به این کار روند کاهشی گویند در این نوع سیستم رنگی کار توسط ماشین آلات چاپ چهاررنگ انجام  میشود رنگ مشکی برای تقویت رنگ های تیره تر مورد استفاده قرار می گیرد یکی از دلایل استفاده به جای سه رنگ دیگر  ارزانتر بودن مرکب مشکی است.

مدل رنگی که بر اساس مرکب و پیگمنت کار میکند را مدل رنگ کاهشی یا subtractive می‌گویند.چون وقتی این رنگها در یک نقطه قرار بگیرند رنگی نزدیک به مشکلی را تولید می کنند.

در مدل CMYK از سه رنگ سایان ، مژنتا و زرد برای چاپ رنگها استفاده  می‌شود و برای رسیدن به دامنه بهتر و کم کردن هزینه های مرکب و مشکلات چاپی رنگ مشکلی با حرف اختصاری K به این مدل رنگی اضافه شد.

مُدل رنگ CMYK چيست ؟

مدل رنگ CMYK كه به آن “چهار رنگ” نيز گفته مي شود نوعي از تركيب رنگ است كه از آن در چاپ افست استفاده مي شود . در اين مدل كليه رنگها از تركيب چهار رنگ فيروزه اي يا سايان (Cyan) ارغواني يا مجنتا (Magenta)  رنگ زرد يا يلو (Yellow) و رنگ سياه (BlackOrKey) كه به اختصار به آنها CMYK گفته مي شود بوجود مي آيد .

 هر كدام از اين رنگها مي تواند داراي غلظت 1 تا 100 باشد. 

از تركيب اين چهار رنگ ساير رنگها ساخته مي شوند (صد ميليون رنگ 100*100*100*100) .

تركيب اين رنگها بر روي كاغذ انجام ميشود . يعني رنگ اول بر روي كاغذ چاپ مي شود و سپس رنگ دوم بر روي رنگ اول چاپ مي شود و الي آخر و چون اين رنگها شفاف هستند آنچه در نهايت ديده مي شود تركيب 4 رنگي است كه بر روي هم و با غلظت هاي مختلف چاپ شده اند.

 توجه داشته باشيد كه در اين مدل ، رنگ سفيد وجود ندارد و در واقع رنگ سفيد همان رنگ كاغذ است . يعني جايي كه هيچ رنگي وجود نداشته باشد رنگ سفيد ديده مي شود البته به شرطي كه كاغذ شما سفيد باشد.

همانطور كه مي دانيد بنا بر اصول فيزيك رنگهاي اصلي 3 رنگ هستند اما چرا در اين مدل چهار رنگ وجود دارد  به صورت تئوريك اگر سه رنگ اصلي با غلظت كامل با هم تركيب شوند بايد رنگ مشكي بوجود آيد اما در عمل چنين نيست و از تركيب سه رنگ اصلي (C,M,Y) رنگ كبود يا بادمجاني بوجود مي آيد براي اينكه اين مشكل بر طرف شود رنگ چهارم كه همان مشكي است به سه رنگ اصلي اضافه مي شود.

توجه داشته باشيد كه مدل رنگي كه مانيتور از آن استفاده مي كند RGB است (قرمز ، سبز ، آبي) . كه در آن هر رنگ مي تواند از 1 تا 255 غلظت داشته باشد (حدوداً 16 ميليون رنگ 255*255*255) .

اگر اين عدد را با صد ميليون رنگ در مدل CMYK مقايسه كنيم به نظر مي رسد كه مدل رنگ CMYk داراي تعداد رنگ بيشتري است اما در عمل چنين نيست و بسياري از رنگهايي كه در مدل RGB وجود دارد و در مانيتور ديده ميشود در مدل CMYK وجود ندارد ! علت اين امر تكراري بودن بسياري از رنگها در 100 ميليون رنگِ مدل CMYK  است. بنا بر اين در اكثر مواقع اگر عكسي با مدل رنگ RGB  را به مدل رنگ CMYK تبديل كنيم متوجه مي شويم كه از شفافيت و زيبايي عكس كاسته مي شود. هميشه در نظر داشته باشيد كه حتي اگر فايل را در مدل رنگ CMYK طراحي كرده باشيد باز هم رنگ چاپي كار شما با آنچه در مانيتور ميبينيد متفاوت خواهد بود چون اساساً سيستم مانيتور بر مبناي RGB است و توان نمايش دقيقCMYKرا ندارد. (همانطور كه سيستم چاپ افست هم توان چاپ رنگهاي RGB را ندارد ) .

در مدل رنگCMYK رنگهایی نظير طلايي ، نقره اي ، سفيد (چاپ شده بر روي كاغذ يا مقواي غير سفيد) و رنگهاي اكليلي و براق وجود ندارد . پس اگر در يك كار چاپ شده با تكنولوژي افست چنين رنگهايي را ببينيد معني آن اينست كه آنها به عنوان رنگهاي پنجم و اضافي بعد از چاپ CMYK بر روي كار چاپ شده اند.

 Color Model یا مدل های رنگی

به طور کلی ما دو مدل رنگی داریم :

• مدل رنگی بر اساس نور
• مدل رنگی بر اساس مرکب

  Color Gamut کالر گاموت  

در دنیای واقعی تعداد رنگهای بیشماری وجود دارد. به این محدوده رنگ در دنیای مدیریت رنگ کالرگاموت یا Color Gamut  گفته می‌شود. 

همانطور که می‌دانید هر دستگاه نسبت به توانایی‌اش محدوده رنگ متفاوتی دارد ، بنابراین در دنیای مدیریت رنگ می‌گوییم که آن دستگاه محدوده رنگ بزرگتری را می‌تواند نشان دهد یا چاپ کند و یا به عبارت دیگر کالرگاموت بزرگتری دارد . 

در دنیای مدیریت رنگ از شکل‌های زیر برای نمایش دوبعدی و سه بعدی محدوده رنگها استفاده می‌شود. و اگر بخواهند محدوده رنگ یه دستگاه را روی آن نشان دهند ازیک چند ضلعی برای نشان دادن آن محدوده استفاده می‌کنند .